«ایران باید صدا داشته باشد!»


 «ایران باید صدا داشته باشد!»

علی‭ ‬میرÙطروس

 به شاهزاده رضا پهلوی Ú¯Ùتم: وظیÙÛ€ شما این نیست Ú©Ù‡ هر از گاهی بیائید Ùˆ «Ùیل»ی هوا کنید Ùˆ بروید!  وظیÙÛ€ شما تشکیل «کمیتۀ نجات ملّی» یا یک«دولت موقّت٠در تبعید» است. بقول محمدعلی Ùروغی: ایران باید صدا داشته باشد!

سخن‭ ‬محمدعلي‭ ‬Ùروغي‭ ‬در‭ ‬كنÙرانس‭ ‬صلح‭ ‬پاريس‭ (‬1919‭) ‬پس‭ ‬از‭ ‬گذشتÙ‭ ‬100‭ ‬سال،‭ ‬گوئي‭ ‬امروز‭ ‬نيز‭ ‬سرشت‭ ‬و‭ ‬سرنوشت‭ ‬ايران‭ ‬را‭ ‬تشكيل‭ ‬مي‭ ‬دهد‭:‬

– «ایران باید صدا داشته باشد…  ایران اÙکار عامه ندارد. اگر اÙکار عامه می‌داشت به این روز نمی‌اÙتاد Ùˆ همۀ مقاصد حاصل می‌شد. اصلاح٠حال٠ایران Ùˆ وجود آن متعلق به اÙکار عامه است … اÙسوس، بس Ú©Ù‡ Ú¯Ùتم زبان من Ùرسود».

سال‭ ‬ها‭ ‬پيش‭ ‬در‭ ‬جلسه‭ ‬اي‭ -‬با‭ ‬حضور‭ ‬مهندس‭ ‬هوشنگ‭ ‬كردستاني‭ (‬عضو‭ ‬شوراي‭ ‬مركزي‭ ‬جبهة‭ ‬ملّي،مخالÙ‭ ‬خط‭ ‬دكترسنجابي‭ ‬در‭ ‬حمايت‭ ‬از‭ ‬خميني‭) ‬و‭ ‬روزنامه‭ ‬نگارÙ‭ ‬پيشكسوت‭ – ‬استاد‭ ‬احمد‭ ‬احرار‭ – ‬به‭ ‬شاهزاده‭ ‬رضا‭ ‬پهلوي‭ ‬گÙتم‭:‬

‭- ‬وظيÙة‭ ‬شما‭ ‬اين‭ ‬نيست‭ ‬كه‭ ‬هر‭ ‬از‭ ‬گاهي‭ ‬بيائيد‭ ‬و‭ ‬‮«‬Ùيل‮»‬ي‭ ‬هوا‭ ‬كنيد‭ ‬و‭ ‬برويد‭! ‬وظيÙة‭ ‬شما‭ ‬تشكيل‭ ‬يك‭ ‬‮«‬كميتة‭ ‬نجات‭ ‬ملّي‮»‬‭ ‬يا‭ ‬يك‭ ‬‮«‬دولت‭ ‬موق‭ ‬ّتÙ‭ ‬در‭ ‬تبعيد‮»‬‭ ‬است‭. ‬روشن‭ ‬است‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬عÙرÙ‭ ‬حقوق‭ ‬بين‭ ‬الملل‭ ‬هيچ‭ ‬دولتي‭ ‬در‭ ‬آغاز‭ ‬شما‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬رسميّت‭ ‬نخواهد‭ ‬شناخت،‭ ‬امّا‭ ‬اگر‭ ‬‮«‬ويترين‭ ‬سياسيÙ‮»‬‭ ‬شما‭ ‬از‭ ‬شخصيّت‭ ‬هاي‭ ‬محبوب،موجّه‭ ‬و‭ ‬ملّي‭ ‬تشكيل‭ ‬شود،‭ ‬آنگاه‭ ‬در‭ ‬محاÙل‭ ‬بين‭ ‬المللي‭ ‬صداي‭ ‬شما‭ ‬شنيده‭ ‬خواهد‭ ‬شد‭. ‬اين‭ ‬را‭ ‬كسي‭ ‬به‭ ‬شما‭ ‬مي‭ ‬گويد‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬همة‭ ‬اين‭ ‬سالهاي‭ ‬خاموشي‭ ‬و‭ ‬Ùراموشي‭ ‬در‭ ‬غÙبارزÙدائي‭ ‬از‭ ‬دوران‭ ‬رضاشاه‭ ‬و‭ ‬محمدرضاشاه‭ ‬بيش‭ ‬از‭ ‬همه‭ ‬كوشيده‭ ‬و‭ ‬دشنه‭ ‬و‭ ‬دشنام‭ ‬بسياراني‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬جان‭ ‬خريده‭ ‬است‭!‬

بعد‭ ‬گÙتم‭:  ‬آيا‭ ‬مي‭ ‬دانيد‭ ‬پس‭ ‬از‭ ‬ديكتاتوري‭ ‬سرهنگ‭ ‬ها‭ ‬در‭ ‬يونان‭ ‬چرا‭ ‬سلطنت‭ ‬به‭ ‬يونان‭ ‬باز‭ – ‬نگشت؟

شاهزاده‭ ‬گÙتند‭: ‬نه‭!‬

Ú¯Ùتم‭: ‬براي‭ ‬اينكه‭ ‬پس‭ ‬از‭ ‬ديكتاتوري‭ ‬سرهنگ‭ ‬ها،‭ ‬مردم‭ ‬آتن‭ ‬و‭ ‬ديگر‭ ‬شهرهاي‭ ‬يونان‭ ‬بر‭ ‬روي‭ ‬ديوارها‭ ‬نوشته‭ ‬بودند‭:‬

‭- ‬آن‭ ‬روز‭ ‬كه‭ ‬ملّت‭ – ‬به‭ ‬سان‭ ‬يك‭ ‬بخاري‭ ‬كوچك‭ ‬و‭ ‬تنها‭ – ‬Ùرو‭ ‬مي‭ ‬مÙرد‭ ‬اعليحضرت‭ ‬كنستانتين‭ ‬دوم‭ ‬كجا‭ ‬بودند؟‭ ‬و‭ ‬چه‭ ‬مي‭ ‬كردند؟‭!‬

‭***‬

امروز‭(‬12‭ ‬Ùروردين‭)‬،‭ ‬روز‭ ‬رÙراندوم‭ ‬جمهوري‭ ‬اسلامي‭ ‬است،رÙراندومي‭ ‬كه‭ ‬مردم‭ ‬عادي‭ ‬از‭ ‬محتواي‭ ‬آن‭ ‬خبري‭ ‬نداشتند‭ ‬و‭ ‬بسياري‭ ‬از‭ ‬روشنÙكران‭ ‬و‭ ‬رهبران‭ ‬سياسي‭ ‬نيز‭ – ‬در‭ ‬ضديّت‭ ‬با‭ ‬شاه‭ – ‬چنان‭ ‬مست‭ ‬و‭ ‬مسموم‭ ‬شده‭ ‬بودند‭ ‬كه‭ ‬با‭ ‬اعتقاد‭ ‬به‭: ‬‮«‬ديو‭ ‬چو‭ ‬بيرون‭ ‬رَوَد،‭ ‬Ùرشته‭ ‬درآيد‭!‬‮»‬،‭ ‬گوري‭ ‬براي‭ ‬ملّت‭ ‬ما‭ ‬كَندند‭ ‬كه‭ ‬سرانجام‭ ‬همة‭ ‬ما‭ ‬در‭ ‬آن‭ ‬خÙÙتيم‭.‬

در‭ ‬تاريخ‭ ‬معاصر‭ ‬ايران‭ ‬چنين‭ ‬رÙراندومÙ‭ ‬بي‭ ‬سابقه‭ ‬اي‭ ‬تنها‭ ‬در‭ ‬زمان‭ ‬دكتر‭ ‬مصدّق‭ -‬براي‭ ‬انحلال‭ ‬مجلس‭ ‬هÙدهم‭- ‬انجام‭ ‬شده‭ ‬بود‭ ‬كه‭ ‬با‭ ‬وجود‭ ‬مخالÙت‭ ‬هاي‭ ‬بسياري‭ ‬از‭ ‬رهبران‭ ‬جبهة‭ ‬ملّي‭(‬از‭ ‬جمله‭ ‬دكتر‭ ‬غلامحسين‭ ‬صديقي،دكتر‭ ‬عبدالله‭ ‬معظّمي‭ ‬،‭ ‬دكتر‭ ‬سنجابي،دكتر‭ ‬مظÙر‭ ‬بقائي،خليل‭ ‬ملكي،داريوش‭ ‬Ùروهر‭ ‬و‭…) ‬با‭ ‬گذاشتن‭ ‬دو‭ ‬صندوق‭ ‬رأي‭ ‬جداگانه‭ ‬در‭ ‬دو‭ ‬نقطة‭ ‬تهران‭ ‬از‭ ‬مردم‭ ‬خواسته‭ ‬شده‭ ‬بود‭ ‬تا‭ ‬با‭ ‬‮«‬آري‭!‬‮»‬‭ ‬يا‭ ‬‮«‬نه‭!‬‮»‬‭ ‬اراده‭ ‬و‭ ‬آراي‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬ابراز‭ ‬كنند‭!…‬محمود‭ ‬نريمان‭(‬يكي‭ ‬از‭ ‬شريÙ‭ ‬ترين‭ ‬و‭ ‬صديق‭ ‬ترين‭ ‬ياران‭ ‬مصدّق‭) ‬بعدها‭ ‬به‭ ‬دكتر‭ ‬صديقي‭ ‬گÙت‭:‬

‭- ‬‮«‬تاريخ،‭ ‬ما‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬خاطر‭ ‬اين‭ ‬اشتباه‭ [‬رÙراندومÙ‭ ‬انحلال‭ ‬مجلس‭] ‬نخواهد‭ ‬بخشيد‮»‬‭.‬

‭***‬

شرايط‭ ‬هولناك‭ ‬كرونا‭ ‬در‭ ‬ايران‭ ‬و‭ ‬بي‭ ‬لياقتي‭ ‬رهبران‭ ‬جمهوري‭ ‬اسلامي‭ ‬براي‭ ‬خريدÙ‭ ‬واكسن‭ ‬و‭ ‬مديريّت‭ ‬اين‭ ‬بحران،‭ ‬مصداقÙ‭ ‬كÙشتارÙ‭ ‬جمعي‭ ‬و‭ ‬جنايت‭ ‬عليه‭ ‬بشريّت‭ ‬است‭. ‬به‭ ‬ياد‭ ‬روايت‭ ‬جعÙر‭ ‬شهري‭ ‬در‭ ‬كتاب«تهران‭ ‬قديم‮»‬‭ ‬مي‭ ‬اÙتم‭ ‬كه‭ ‬دربارة‭ ‬قحطيÙ‭ ‬هولناك‭ ‬سالهاي‭ ‬جنگÙ‭ ‬جهاني‭ ‬اوّل‭(‬1917-1918‭) ‬و‭ ‬مرگ‭ ‬نيمي‭ ‬از‭ ‬جمعيّت‭ ‬ايران‭ ‬نوشت‭:‬

‭- ‬‮«‬در‭ ‬اين‭ ‬قحطي‭ ‬،كار‭ ‬مردم‭ ‬به‭ ‬خوردن‭ ‬مردار‭ ‬و‭ ‬خون‭ ‬و‭ ‬مانند‭ ‬آن‭ ‬رسيده،‭ ‬گوشت‭ ‬خر‭ ‬و‭ ‬اسب‭ ‬و‭ ‬قاطر‭ ‬و‭ ‬سگ‭ ‬و‭ ‬گربه‭ ‬از‭ ‬بهترين‭ ‬مأكول‭ ‬به‭ ‬شمار‭ ‬آمده،‭ ‬پوستÙ‭ ‬خيك‭ ‬و‭ ‬كوبيدة‭ ‬استخوان‭ ‬و‭ ‬خيساندة‭ ‬برگ‭ ‬خشك،‭ ‬در‭ ‬زمرة‭ ‬مائدهâ€Ù‡Ø§â€­ ‬به‭ ‬حساب‭ ‬ميâ€Ø¢Ù…د‭ ‬تا‭ ‬آنجا‭ ‬كه‭ ‬گوشت‭ ‬بدن‭ ‬اموات‭ ‬و‭ ‬اجساد‭ ‬مردگان‭ ‬و‭ ‬بدن‭ ‬اطÙال‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬ميâ€Ø®ÙˆØ±Ø¯Ù†Ø¯â€­. ‬در‭ ‬همين‭ ‬قحطي،‭ ‬نيمي‭ ‬از‭ ‬جمعيت‭ ‬پايتخت‭ ‬از‭ ‬گرسنگي‭ ‬تلÙ‭ ‬شده،‭ ‬اجساد‭ ‬گرسنگان‭ ‬در‭ ‬گوشه‭ ‬و‭ ‬كنار‭ ‬كوچه‭ ‬و‭ ‬بازار‭- ‬هيزمâ€ÙˆØ§Ø±â€­- ‬بر‭ ‬روي‭ ‬هم‭ ‬انباشته‭ ‬شده،‭ ‬كÙن‭ ‬و‭ ‬دÙن‭ ‬آنها‭ ‬ميّسر‭ ‬نميâ€Ú¯Ø±Ø¯ÙŠØ¯â€­ ‬و‭ ‬قيمت‭ ‬گندم‭ ‬از‭ ‬خرواري‭ ‬4‭ ‬تومان‭ ‬به‭ ‬400‭ ‬تومان‭ ‬و‭ ‬جÙو،‭ ‬از‭ ‬صد‭ ‬من‭ ‬2‭ ‬تومان‭ ‬به‭ ‬200‭ ‬تومان‭ ‬رسيده،‭ ‬هنوز‭ ‬دارندگان‭ ‬و‭ ‬محتكران‭ ‬حاضر‭ ‬به‭ ‬Ùروش‭ ‬آنها‭ ‬نمي‭ ‬شدند‭.‬‮»‬

درآن‭ ‬شرايط‭ ‬مرگ‭ ‬و‭ ‬زندگي،‭ ‬احمدشاه‭ ‬قاجار،‭ ‬گندم‭ ‬،‭ ‬برنج‭ ‬و‭ ‬آذوقه‭ ‬هاي‭ ‬Ùراواني‭ ‬احتكار‭ ‬كرده‭ ‬بود‭ ‬و‭ ‬حاضربه‭ ‬Ùروش‭ ‬آن‭ ‬ها‭ ‬نبود‭ ‬و‭ ‬با‭ ‬وجود‭ ‬گرÙتنÙ‭ ‬بهاء‭ ‬ارزاق‭ ‬‮«‬به‭ ‬قيمت‭ ‬روز‮»‬،‭ ‬از‭ ‬تحويل‭ ‬ارزاق‭ ‬به‭ ‬رئيس‭ ‬â€Ø§Ù„وزراي‭ ‬خود‭(‬دولتمردÙ‭ ‬خوشنام،مستوÙي‭ ‬الممالك‭)‬و‭ ‬زرتشتي‭ ‬نيكوكار‭(‬ارباب‭ ‬كيخسرو‭ ‬زرتشتي‭)‬خودداري‭ ‬كرد‭ ‬به‭ ‬اين‭ ‬بهانه‭ ‬كه‭: ‬‮«‬چون‭ ‬دولت‭ ‬بيش‭ ‬از‭ ‬اين‭ ‬مقدار‭ ‬به‭ ‬من‭ ‬بدهكار‭ ‬است،‭ ‬من‭ ‬جو‭ ‬و‭ ‬گندمÙ‭ ‬Ùروخته‭ ‬شده‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬بابت‭ ‬عليق‭ ‬و‭ ‬جيرة‭ ‬خودم‭ ‬محسوب‭ ‬داشتم‭!‬‮»‬‭.‬

ارتش‭ ‬اشغالگرÙ‭ ‬انگليس‭ ‬با‭ ‬جلوگيري‭ ‬از‭ ‬تقسيم‭ ‬ارزاق‭(‬حتّي‭ ‬كمك‭ ‬هاي‭ ‬غذائي‭ ‬دولت‭ ‬آمريكا‭) ‬قحطي‭ ‬موجود‭ ‬را‭ ‬تشديدكرد‭ ‬و‭ ‬با‭ ‬نوعي‮«‬سياستÙ‭ ‬كÙشتارÙ‭ ‬جمعي‮»‬‭ ‬كوشيد‭ ‬تا‭ ‬حاكميّت‭ ‬سياسي‭ ‬و‭ ‬منابع‭ ‬ملّي‭ ‬ايران‭(‬خصوصاً‭ ‬نÙت‭)‬را‭ ‬در‭ ‬سلطة‭ ‬كامل‭ ‬خود‭ ‬داشته‭ ‬باشد‭. ‬به‭ ‬قول‭ ‬ملك‭ ‬الشعراي‭ ‬بهار‭:‬

ظلمی‭ ‬که‭ ‬انگلیس‭ ‬درین‭ ‬خاک‭ ‬وÙ‭ ‬آب‭ ‬کرد

نهابیوَراسبب‭ ‬کرد‭ ‬وÙ‭ ‬نه‭ ‬ااÙراسیابب‭ ‬کرد

از‭ ‬جور‭ ‬وÙ‭ ‬ظلمÙ‭ ‬تازی‭ ‬وÙ‭ ‬تاتار‭ ‬در‭ ‬گذشت‭-‬

ظلمی‭ ‬که‭ ‬انگلیس‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬خاک‭ ‬وÙ‭ ‬آب‭ ‬کرد

بشنو‭ ‬حدیث‭ ‬آنچه‭ ‬درین‭ ‬مÙÙ„Ú©Ù‭ ‬بیگناه

از‭ ‬دیرباز‭ ‬تا‭ ‬به‭ ‬کنون‭ ‬آن‭ ‬جناب‭ ‬کرد‭…‬

در‭ ‬آن‭ ‬زمان،‭ ‬ایران‭ ‬در‭ ‬زیرÙ‭ ‬سنگ‭ ‬آسیابÙ‭ ‬دو‭ ‬اَبَرقدرت‭ ‬قاهر‭(‬روس‭ ‬و‭ ‬انگلیس‭) ‬هر‭ ‬روز‭ ‬خÙردتر‭ ‬و‭ ‬خراب‭ ‬تر‭ ‬شده‭ ‬بود‭ ‬و‭ ‬دولتمردانÙ‭ ‬عرصۀ‭ ‬شطرنجÙ‭ ‬سیاست‭ ‬در‭ ‬ایران،گاه،ماتÙ‭ ‬سیاستتهای‭ ‬دولت‭ ‬انگلیس‭ ‬و‭ ‬زمانی،مرعوب‭ ‬سیاست‭ ‬های‭ ‬روسیّه‭ ‬بودند‭. [‬در‭ ‬ادبیّات‭ ‬این‭ ‬دوره‭ ‬از‭ ‬دولت‭ ‬انگلیس‭ ‬به‭ ‬عنوانانهنگ‭ ‬دریاب‭ ‬و‭ ‬از‭ ‬روسیّه‭ ‬به‭ ‬عنوان‭ ‬اخرس‭ ‬سÙیدب‭ ‬یاد‭ ‬می‭ ‬شد‭!].‬

حال،به‭ ‬جاي‭ ‬دو‭ ‬اَبَرقدرت‭ ‬روس‭ ‬و‭ ‬انگليس،‭ ‬اينك‭ ‬چين‭ (‬اژدهاي‭ ‬زرد‭) ‬و‭ ‬رو‭ ‬سيه‭ (‬خرس‭ ‬سÙيد‭)‬به‭ ‬تاراج‭ ‬ايران‭ ‬نشسته‭ ‬اند‭. ‬دريغا‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬اين‭ ‬قاÙلة‭ ‬غاÙÙ„Ù،‭ ‬نَه‭ ‬تني‭ ‬هوشيار‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬نَه‭ ‬چشمي‭ ‬بيدار‭ ‬تا‭ ‬صدائي‭ ‬بقول‭ ‬محمدعلي‭ ‬Ùروغي‮«‬صداي‭ ‬ايران‮»‬‭ ‬باشد‭. ‬خيلي‭ ‬ها‭- ‬لميده‭ ‬بر‭ ‬بسترÙ‭ ‬ايدئولوژي‭ ‬ها‭ ‬و‭ ‬مصالح‭ ‬سياسي‭ ‬خود‭ – ‬مجنون‭ ‬وار‭ ‬براي‭ ‬‮«‬ليلاي‭ ‬وطن‮»‬،‭ ‬قصّه‭ ‬ها‭ ‬و‭ ‬مرثيه‭ ‬ها‭ ‬مي‭ ‬گويند‭ ‬بي‭ ‬آنكه‭ ‬گامي‭ ‬كارساز‭ ‬براي‭ ‬نجات‭ ‬وطن‭ ‬بردارند‭:‬

جمله‭ ‬مجنونند‭ ‬وÙ‭ ‬لیلای‭ ‬وطن‭ ‬در‭ ‬دستÙ‭ ‬غیر

هی‭ ‬لمیده،صحبت‭ ‬از‭ ‬لیلی‭ ‬و‭ ‬مجنون‭ ‬می‭ ‬کنند

بهرحال،‭ ‬اين‭ ‬روزها‭ ‬شعرÙ‭ ‬ملك‭ ‬الشعراي‭ ‬بهار‭ ‬بدجوري‭ ‬روح‭ ‬وÙ‭ ‬روانÙ‭ ‬مرا‭ ‬تسخير‭ ‬كرده‭ ‬است‭:‬

ای‭ ‬خطۀ‭ ‬ایرانÙ‭ ‬مهین‭!  ‬ای‭ ‬وطن‭ ‬من‭!‬

ای‭ ‬گشته‭ ‬به‭ ‬مهرÙ‭ ‬تو‭ ‬عجین‭ ‬جان‭ ‬وÙ‭ ‬تن‭ ‬من

دردا‭ ‬وÙ‭ ‬دریغا‭ ‬که‭ ‬چنان‭ ‬گشتی‭ ‬بی‭ ‬برگ

کز‭ ‬باÙتۀ‭ ‬خویش‭ ‬نداری‭ ‬کÙÙ†Ù‭ ‬من

بسیار‭ ‬سخن‭ ‬گÙتم‭ ‬در‭ ‬تعزیتÙ‭ ‬تو

آوخ‭ ‬که‭ ‬نگریانَد‭ ‬کس‭ ‬را‭ ‬سخن‭ ‬من

وانگاه‭ ‬نیوشند‭ ‬سخن‭ ‬های‭ ‬مرا‭ ‬خلق

کز‭ ‬خونÙ‭ ‬من‭ ‬آغشته‭ ‬شود‭ ‬پیرهن‭ ‬من

دور‭ ‬از‭ ‬تو‭ ‬گل‭ ‬وÙ‭ ‬لاله‭ ‬وÙ‭ ‬سرو‭ ‬وÙ‭ ‬سَمنم‭ ‬نیست

ای‭ ‬باغÙ‭ ‬گل‭ ‬وÙ‭ ‬لاله‭ ‬وÙ‭ ‬سرو‭ ‬وÙ‭ ‬سَمنÙ‭ ‬من

امروز‭ ‬همی‭ ‬گویم‭ ‬با‭ ‬محنتÙ‭ ‬بسیار‭:‬

دردا‭ ‬وÙ‭ ‬دریغا‭! ‬وطن‭ ‬من‭ ‬،‭ ‬وطن‭ ‬من