چین چگونه با پرداخت وام کشورهای در حال توسعه را میخرد؟
چین چگونه با پرداخت وام کشورهای در Øال توسعه را می‌خرد؟
سند†‬همکاری†‬۲۵†‬ساله†‬ایران†‬و†‬چین،†‬نخستین†‬نمونه†‬از†‬Ùعالیت‌های†‬اقتصادی†‬چین†‬در†‬کشورهای†‬در†‬Øال†‬توسعه†‬نیستâ€. ‬بسیاری†‬از†‬کشورهای†‬دیگر†‬از†‬لائوس†‬گرÙته†‬تا†‬ونزوئلا،†‬از†‬کستاریکا†‬گرÙته†‬تا†‬غنا،†‬از†‬آرژانتین†‬گرÙته†‬تا†‬هندوراس†‬و†‬اکوادور†‬و†‬ده‌ها†‬کشور†‬دیگر†‬تا†‬کنون†‬از†‬چین†‬“وام“†‬دریاÙت†‬کرده‌اندâ€.‬
مضمون†‬سند†‬جامع†‬همکاری†‬۲۵†‬ساله†‬ایران†‬و†‬چین†‬Ùاش†‬نشده†‬استâ€. ‬اما†‬پژوهشگران†‬دانشگاه‌های†‬آمریکا†‬درâ€
‬همراهی†‬با†‬چندین†‬اندیشکده†‬همچون†‬موسسه†‬اقتصادی†‬کیل†‬آلمان†‬موÙق†‬شده‌اند†‬به†‬متن†‬کامل†‬۱۰۰†‬قرارداد†‬اعتباری†‬چین†‬دست†‬یابندâ€.‬
مضمون†‬این†‬۱۰۰†‬قرارداد،†‬پرده†‬از†‬سیاست‌های†‬چین†‬و†‬نکات†‬پنهانی†‬قراردادهای†‬همکاری†‬این†‬کشور†‬با†‬کشورهای†‬در†‬Øال†‬توسعه†‬برمی‌گیردâ€.‬
چرا Ù…Øرمانه؟
جمهوری†‬اسلامی†‬ایران†‬پس†‬از†‬امضای†‬سند†‬همکاری‌های†‬جامع†‬با†‬چین†‬اعلام†‬کرد†‬که†‬متن†‬این†‬سند†‬مØرمانه†‬است†‬و†‬چین†‬مانع†‬از†‬انتشار†‬جزئیات†‬این†‬تواÙق†‬شده†‬استâ€.‬
پدیده‌ای†‬که†‬تازگی†‬نداردâ€. ‬چین†‬تا†‬کنون†‬دست‌کم†‬۴۰۰†‬میلیارد†‬دلار†‬در†‬پروژه‌های†‬مختلÙ†‬در†‬کشورهای†‬در†‬Øال†‬توسعه†‬سرمایه‌گذاری†‬کرده†‬استâ€. ‬به†‬این†‬ترتیب،†‬چین†‬به†‬بزرگ‌ترین†‬پرداخت†‬کننده†‬وام†‬در†‬اقتصاد†‬جهان†‬تبدیل†‬شده†‬استâ€.‬
تا†‬کنون†‬اطلاعات†‬دقیقی†‬درباره†‬نØوه†‬واگذاری†‬وام†‬و†‬شروط†‬چین†‬برای†‬دادن†‬این†‬وام‌ها†‬و†‬اعتبارات†‬در†‬دست†‬نبوده†‬استâ€.‬
برخی†‬از†‬رسانه‌های†‬آلمان،†‬از†‬جمله†‬سایت†‬«اشپیگل†‬آنلاین»†‬و†‬روزنامه†‬«زوددویچه»†‬بخشی†‬از†‬نتایج†‬پژوهش†‬دانشگاه‌های†‬آمریکا†‬و†‬همچنین†‬اندیشکده‌هایی†‬که†‬به†‬متون†‬این†‬قراردادها†‬دست†‬یاÙته‌اند،†‬را†‬منتشر†‬کرده‌اندâ€.‬
یکی†‬از†‬شروط†‬تصری؆‬شده†‬در†‬این†‬قراردادها†‬«مØرمانه»†‬تلقی†‬کردن†‬آن‌ها†‬بوده†‬استâ€. ‬همه†‬کشورهایی†‬که†‬از†‬چین†‬وام†‬دریاÙت†‬کرده‌اند،†‬تضمین†‬داده‌اند†‬که†‬درباره†‬نکات†‬مطروØه†‬در†‬این†‬قراردادها†‬سکوت†‬پیشه†‬کنندâ€.‬
باید†‬یادآور†‬شد†‬که†‬واگذاری†‬وام†‬از†‬سوی†‬نهادهای†‬مالی†‬بین‌المللی†‬و†‬کشورهای†‬مختلÙ†‬و†‬از†‬آنجمله†‬از†‬سوی†‬‮«‬کلوب†‬پاریس‮»‬†‬برخلاÙ†‬قراردادهای†‬چین،†‬شÙاÙ†‬بوده†‬و†‬متن†‬واگذاری†‬این†‬وام‌ها†‬منتشر†‬می‌شوندâ€.‬
چین چه چیزی را پنهان می‌کند؟
بر†‬اساس†‬اطلاعات†‬منتشر†‬شده،†‬چین†‬تا†‬کنون†‬صدها†‬میلیارد†‬دلار†‬پول†‬در†‬پروژه‌های†‬ساخت‌وساز†‬پل،†‬سدسازی†‬و†‬بنادر†‬در†‬کشورهای†‬مختلÙ†‬جهان†‬تزریق†‬کرده†‬استâ€.‬
تنظیم†‬قراردادها†‬به†‬گونه‌ای†‬است†‬که†‬به†‬چین†‬اجازه†‬می‌دهد†‬در†‬ازای†‬پرداخت†‬وام،†‬بر†‬کشورهای†‬دریاÙت†‬کننده†‬کنترل†‬اعمال†‬کندâ€. ‬کنترلی†‬که†‬صرÙا†‬جنبه†‬اقتصادی†‬نداردâ€.‬
بازپرداخت†‬وام‌هایی†‬که†‬کشورهای†‬در†‬Øال†‬توسعه†‬دریاÙت†‬کرده‌اند†‬یا†‬به†‬صورت†‬صدور†‬نÙت†‬خواهد†‬بود†‬یا†‬به†‬دلارâ€. ‬در†‬صورت†‬آنکه†‬کشور†‬دریاÙت†‬کننده†‬وام†‬قادر†‬نباشد†‬وام†‬خود†‬را†‬پرداخت†‬کند،†‬چین†‬به†‬برخی†‬از†‬امکانات†‬آن†‬کشورها†‬و†‬از†‬جمله†‬به†‬بنادر†‬آن‌ها†‬دسترسی†‬خواهد†‬یاÙتâ€.‬
Øق†‬دسترسی†‬به†‬Øساب‌‌های†‬بانکی†‬و†‬دارایی†‬آن†‬کشورها†‬در†‬خارج†‬از†‬مرزهای†‬خود،†‬از†‬جمله†‬امکانات†‬چین†‬برای†‬جبران†‬خسارات†‬مالی†‬آن†‬کشور†‬به†‬Øساب†‬می‌آیندâ€.‬
شرایط†‬پرداخت†‬وام†‬از†‬سوی†‬چین†‬در†‬قیاس†‬با†‬دیگر†‬کشورهای†‬صنعتی†‬ناعادلانه‌تر†‬استâ€. ‬معمولا†‬آن†‬دسته†‬از†‬کشورهای†‬در†‬Øال†‬توسعه†‬که†‬با†‬مشکلات†‬مالی†‬روبه‌رو†‬هستند،†‬تن†‬به†‬چنین†‬قراردادهایی†‬می‌دهندâ€. ‬به†‬عنوان†‬نمونه،†‬ایران†‬که†‬به†‬علت†‬تØریم‌های†‬مالی،†‬چاره†‬را†‬در†‬امضای†‬چنین†‬قراردادی†‬با†‬چین†‬دیده†‬استâ€.‬
‮«‬کریستوÙ†‬تربش‮»‬،†‬پروÙسور†‬اقتصاد†‬در†‬دانشگاه†‬‮«‬کیل‮»‬â€- ‬آلمان†‬و†‬یکی†‬از†‬کسانی†‬که†‬در†‬تØقیقات†‬مربوط†‬به†‬شرایط†‬واگذاری†‬وام†‬از†‬سوی†‬چین†‬مشارکت†‬داشته†‬می‌گوید†‬که†‬اÙشای†‬مÙاد†‬این†‬تواÙق‌نامه‌ها†‬از†‬نظر†‬چین†‬به†‬معنای†‬عهدشکنی†‬است†‬و†‬برای†‬کشور†‬دریاÙت†‬کننده†‬وام†‬پیامد†‬داردâ€.‬
در†‬این†‬تواÙق‌نامه‌ها†‬پیش‌بینی†‬شده†‬است†‬که†‬هرگاه†‬کشورهای†‬دریاÙت†‬کننده†‬وام†‬به†‬تعهدات†‬مالی†‬خود†‬عمل†‬نکنند،†‬بانک‌های†‬دولتی†‬چین†‬از†‬این†‬Øق†‬برخوردارند†‬که†‬از†‬منابع†‬مالی†‬آن†‬کشور†‬بهره†‬گیرندâ€.‬
از†‬سوی†‬دیگر،†‬کشورهای†‬دریاÙت†‬کننده†‬وام†‬در†‬هنگام†‬امضای†‬قرارداد†‬متعهد†‬می‌شوند†‬که†‬از†‬اخذ†‬وام†‬از†‬کشور†‬دیگری†‬برای†‬بازپرداخت†‬وام†‬خود†‬به†‬چین†‬استÙاده†‬نکنندâ€.‬
Ù†Ùوذ سیاسی
از†‬سوی†‬دیگر،†‬پرداخت†‬این†‬وام‌ها†‬نه†‬تنها†‬از†‬منظر†‬اقتصادی†‬راه†‬را†‬برای†‬دسترسی†‬چین†‬به†‬بنادر†‬و†‬دیگر†‬امکانات†‬زیرساختی†‬کشورهای†‬در†‬Øال†‬توسعه†‬هموار†‬می‌کند،†‬بلکه†‬زمینه†‬گسترش†‬نÙوذ†‬سیاسی†‬چین†‬را†‬نیز†‬Ùراهم†‬می‌سازدâ€.‬
در†‬متن†‬تواÙق‌نامه‌ها†‬اغلب†‬بندی†‬وجود†‬دارد†‬که†‬کشورهای†‬دریاÙت†‬کننده†‬وام†‬را†‬ناگزیر†‬به†‬رعایت†‬مناÙع†‬جمهوری†‬خلق†‬چین†‬می‌کندâ€.‬
به†‬عنوان†‬نمونه،†‬هر†‬اقدامی†‬از†‬سوی†‬این†‬کشورها†‬که†‬به†‬معنای†‬لطمه†‬زدن†‬به†‬مناÙع†‬یکی†‬از†‬موسسات†‬و†‬نهادهای†‬چین†‬تلقی†‬شود،†‬به†‬معنای†‬نقض†‬تواÙق†‬همکاری†‬بوده†‬و†‬کشور«خاطی»†‬باید†‬هزینه‌های†‬آن†‬را†‬برعهده†‬گیردâ€.‬
وام‌های در‌هم تنیده
اکثر†‬وام‌هایی†‬که†‬چین†‬در†‬اختیار†‬کشورهای†‬در†‬Øال†‬توسعه†‬قرار†‬می‌دهد،†‬در†‬پروژه‌هایی†‬هزینه†‬می‌شوند†‬که†‬مرتبط†‬با†‬هم†‬هستندâ€.‬
گاهی†‬چین†‬به†‬طور†‬همزمان†‬در†‬چند†‬پروژه†‬سرمایه‌گذاری†‬می‌کند
â€. ‬لغو†‬پیش†‬از†‬موعد†‬یکی†‬از†‬این†‬پروژه‌ها†‬عملا†‬بر†‬اساس†‬تواÙق†‬بین†‬آن†‬کشور†‬و†‬چین†‬ناممکن†‬استâ€.‬
چنین†‬موردی†‬را†‬می‌توان†‬در†‬ماجرای†‬‮«‬مائوریسیو†‬ماکری‮»‬،†‬رئیس†‬جمهور†‬پیشین†‬آرژانتین†‬مشاهده†‬کردâ€. ‬‮«‬ماکری‮»‬†‬در†‬سال†‬۲۰۱۵†‬تصمیم†‬گرÙته†‬بود†‬پروژه†‬ساخت†‬یک†‬سد†‬را†‬که†‬با†‬وام†‬چین†‬در†‬دست†‬اØداث†‬بود،†‬متوقÙ†‬کندâ€.‬
چین†‬پس†‬از†‬آن†‬به†‬رئیس†‬جمهور†‬آرژانتین†‬اطلاع†‬داد†‬که†‬پروژه†‬اØداث†‬این†‬سد†‬با†‬پروژه†‬اجرای†‬اØداث†‬خط†‬راه‌آهن†‬گره†‬خورده†‬است†‬و†‬هرگاه†‬پروژه†‬اØداث†‬سد†‬متوقÙ†‬شود،†‬آن†‬پروژه†‬دیگر†‬نیز†‬اجرا†‬نخواهد†‬شدâ€.‬
روزنامه†‬«زوددویچه»†‬به†‬پروژه†‬«جاده†‬ابریشم†‬جدید»†‬اشاره†‬کرده†‬و†‬می‌نویسد†‬که†‬چین†‬با†‬واگذاری†‬وام،†‬عملا†‬بر†‬وابستگی†‬سیاسی†‬بیشتر†‬این†‬کشورها†‬به†‬خود†‬می‌اÙزایدâ€.‬
‮«‬دویچه†‬وله‮»‬
